-
|Bill.
User deleted
Vitae Germanorum Medicorum: Qui Saeculo Superiori, Et Quod Excurrit, Claruerunt. Congestae et ad annum usque M DC XX. deductae a Melchiore Adamo. Cum indice triplici: personarum gemino, tertio rerum.
</title>
<title type="sub">Machine-readable text</title>Adam, Melchior Adam, Melchior
</titlestmt>
−XML version, markup prototype, December 1999
−Ruediger Niehl markup
−Camena
−
−
<anchor id="adam2"/>
−http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/adam/ adam2 Adam_vitae_2.html s001.html Adam_vitae_2.xml adam2 html
−Heidelberg: Heredes Jonae Rosae, 1620.
−
−Regeln fuer die Texterfassung 03/2001
−not necessary
−
−30 April 2005
−
<name>Ruediger Niehl
<resp>markup
−
Notes: Greek text not inserted; errata list at end of file not worked in; new TEI header; typed text - simplified structural tagging - no semantic tagging - no spell check
−31 January 2006
−
<name>Reinhard Gruhl
<resp>markup
−
structural tagging completed - errata list worked in - manual spell check performed
−05/2007
−
<name>Reinhard Gruhl
<resp>markup
−
some corrections inserted; indices removed; the index rerum is now available as a separate file
−
<text>
−
<front>
<pb id="s001"/>
−
<titlepage>
−
<titlepart>
VITAE
GERMANORUM
MEDICORUM:
QUI
SECULO SUPERIORI, ET
QUOD EXCURRIT,
CLARUERUNT.
CONGESTAE
et
Ad annum usque M DC XX.
DEDUCTAE
A
MELCHIORE ADAMO.
Cum indice triplici: personarum gemino,
tertio rerum.
</titlepart>
−
<titlepart>
−
<figure>
<head>FATA VIAM INVENIENT</head>
−
<figdesc>
Jona the Prophet kneeling and praying on the shore with the big fish in the background that saved his life in the storm (see the name of the publisher)
</titlepart>
−
<titlepart>
HAIDELBERGAE,
Impensis heredum IONAE ROSAE,
Excudit Iohannes Georgius Geyder, Acad. Typogr.
ANNO M. DC. XX.
</titlepart>
</titlepage>
<pb id="s002"/>
<gap desc="blank space"/>
−
<div type="dedication">
<pb id="s003"/>
−
<head>
AD MAGNIFIC. NOBIL. ET AMPLISSIMOS VIROS PRAEFECTUM, CONSULES, SENATORES INCLITAE REI PUB. VRATISLAVIENSIS. VIRI MAGNIFICI. VIRI NOBIL. et AMPLISSIMI
</head>
−
<p>
ETsi vereri merito poteram; ne ineptum sit audaculumve facinus, Viros pro Rei pub. salute ad clavum excubantes ex improviso interpellare; et a publicis seriisque negotiis ad ieiunas chartas avocare: illustris tamen vestra in bonas litteras voluntas, ac prolixus mansuetiorum Musarum amor, eum mihi addiderunt animum; ut, quod facio, intrepide facere nullus dubitarim.
<pb id="s004"/>
−
<p>
Quamobrem ne longius causando in publica peccem commoda; duobus meam compellationem capitibus includam: primumque exponam, quae me causae huc invitarint: ut viris istis Medicorum Germanorum concinnandis manum admoverim: deinde cur scripti id genus proferre in lucem; atque in vestro nomine publice idem voluerim apparere. Illud ab omnibus, modo a Gratiis et Musis non prorsus alienis; hoc vero a
<abbr expan="Vestra">V.tra
inprimis
<abbr expan="Magnificentia">Magnif.tia
et
<abbr expan="Amplitudine">Amplitud.
facto meo gratiam veniamve impetrabit; et favorem desideratum adiunget.
−
<p>
Ad genus itaque scripti huius ut accederem: vitasque Medicorum communis patriae nostrae, ope et subsidio amicorum, conquirerem; conquisitasque cum litterato orbe communicarem: persuasit mihi summa artis medicae praestantia, et ab antiquitate, et ab utilitate, et a iucunditate, pari coniuncta necessitate, profecta. Antiquissimam medendi peritiam si facio; et cum ipso mundo coepisse dico; nihil novi, nihilque absurdi dico. Ecquis enim subdubitet, nedum inficias eat, Adamum protoplastum, illum totius orbis terrarum monarcham, in Physico hoc et Medico mundi musaeo constitutum, et iam tum post lapsum naturae humanae imbecillitatem, corporisque sui fragilitatem praesentiscentem, in rerum naturam contemplatione intrasse, ac intima penitus perspexisse?
<pb id="s005"/>
−
<p>
Quis Noam, Ianum ethnicorum bifrontem; ut qui et proris mundi amoenitatem admiratus, et alterius, cataclysmo universali defoedati ac dilacerati, vastitatem sit miseratus; quis hunc physices ignarum, aut medendi imperitum fuisse ducat? praesertim quando post diluvium, non ex Pandorae pyxide, sed iusto DEI iudicio, coeperunt
−
<lg>
−
<l>
<gap desc="Greek words"/>
<p>vel ut Flaccus noster ex figmento etiam poetico,
−
<lg>
<l>-- -- macies et nova febrium
<l>Terris incubuit cohors:
<l>Semotique prius tarda necessitas
<l>Leti corripuit gradum.
−
<p>
Quis praeterea Abrahamum, divinae, ut Tertullianus vocat, familiaritatis virum, et reliquos Patriarchas, divinissimae huius artis cognitione exuat? Quis populi Israelitici sacerdotes et ministros, e posteritate Levi despicatissima lectos dictosque, scientiae medendi hospites, aut oscitantes naturae contemplatores atque investigatores fuisse asserat? nisi forte ipse aut caelestium imperitus monumentorum, aut communis sensus expers. Atque haec de populo DEI inprimis mundi aetatibus.
−
<p>
Posterioribus deinde saeculis Graecorum ingenia DEUS ad medicinam constituendam,
<pb id="s006"/>
asservandam, et propagandam, excitavit: in quibus eminuit ex Asclepiadum familia Hippocrates; atque explanator eius fidelis copiosusque Cl. Galenus, Pergami natus. Ac de Hippocratis quidem Aphorismis et sententiis, magnum illum Germaniae Phoenicem dixisse accepimus: videri sibi eas reliquias ac velut
<gap desc="Greek word"/>
esse doctrinae sanctorum Patrum; continuata tot saeculorum serie quasi per manus tradita posteris: a quibus ad vicinas gentes dimanarint. Nec enimvero aliter se res habet: Hebraeis fontes et initia artium ac disciplinarum accepta ferenda sunt: propagatio earum Aegyptiis, Phoenicibus, Graecisque debetur: a Graecis Romani, et ab his Germani
<corr sic="aliisque" resp="transcriber">aliique
Europaei orbis populi, acceperunt.
−
<p>
Iam utilitatem et necessitatem medicae artis quae copia dicendi, quod genus orationis divinum percensere numerando possit? Nam cum ceterae artes aut non omnium sint temporum, aut non omnium hominum, aut non omnium inter homines ordinum: medicina adolescentiam provehit: senectutem stabilit: civium et municipiorum valetudinem firmat: regum principumque morbis remedia suggerit: medici expetuntur domi: requiruntur foris: in aulis magnatum pernoctant: in villis rusticantur. Quamobrem sicut ipsa vita homini, homini vero? immo cuncto animantium generi,
<pb id="s007"/>
nihil est carius, nihil iucundius, pretiosius nihil: ita et arte illa, quae vitae custodem agit fidelissimam; quaeque valetudinem conservat praesentem, recuperat amissam, praeclarius homines, sacrarum excipio scientiam rerum, habemus nihil: adeoque vita haec vita vitalis non esset, absque valetudine firma esset. Vere enim sapientissimus paroemiastes et gnomologus:
<gap desc="Greek words"/>
. Cuius sententiae et phaleuco suo, vulgi sermone trito, subscribit epigrammatographus:
<l>Non est, vivere, sed valere, vita.
−
<p>
Hanc medicinae praestantiam, utilitatem ac necessitatem agnoverunt omnes illi: qui medicos veros summis sunt honoribus dignati: praemiis donisque Arabicis et Attalicis prosecuti: ordinemque totum decretis magnificentissimis honorarunt: et stipendia longe maxima proposuerunt. Ex horum numero fuit Persarum ille rex potentissimus Darius: qui Democedem medicum Susis basilicis donavit splendidissimis, praeter aureas compedes: et
<gap desc="Greek word"/>
suum, singularis honoris causa, esse voluit.
−
<p>
Ex horum numero Coi, Thessali, Argivi, et maxime Athenienses fuerunt: qui Hippocratem
<pb id="s008"/>
−
<p>
Eleusiniis sacris, secundum ab Hercule sollemniter initiarunt: coronam eidem auream in theatro publice decreverunt: civem scripserunt: in prytanaeo alimenta tum ipsi, tum posteris eius dederunt. Ex horum numero Augustus Caesar, qui opera Antonii Musae gravissimo morbo liberatus, tum ipsi Antonio medico, tum universo medicorum ordini ius aureorum annulorum, et immunitatem multam concessit. Ex horum numero maiorum memoria fuit Ludovicus ille XI. Galliarum rex; qui Iacobo Cocterio archiatro suo menstruum decem aureorum milia numeravit stipendium. Ex horum denique numero reges et principes illi: qui medicis, et praesertim archiatris, immunitatem munerum et onerum civilium ac publicorum indulserunt: voluntque, ut nec in iudicium deducantur, nec eximantur, nec exhibeantur, aut iniuria ulla afficiantur: iisque privilegiis non solum medicos ipsos: sed et eorum coniuges ac liberos gaudere iusserunt: et recte iusteque iusserunt.
<gap desc="Greek words"/>
: h. e. quanto enim est honoratior medendi ars, vitaeque utilior; tanto convenit liberiores esse, qui ea praediti sunt.
−
<p>
Accedit ad laudes excellentissimae artis et haec: quod summi reges principesque honestum sibi duxerunt, medicinam vel facere, vel scriptis illustrare. Ex sacris enim
<pb id="s009"/>
notum est: Salomonem, regem illum post homines natos sapientissimum, sermocinatum esse de arboribus plantisve a cedro Libani ad hyssopum usque, quae e pariete prodit: det animalibus item iumentisve, de volatilibus, reptilibus et piscibus. Ex ethnicorum autem monumentis scimus; reges et heroes non paucos medicinam inventis suis excoluisse: e quibus fuerunt Zamolxis Thracum, Mithridates Ponti, Sapor Medorum reges: ut Antoninos Imperatores, Achillem, Iasonem, et alios complures tacitos relinquamus. Hoc silentio praetereundum non est; ne nostratibus quidem nos destitui exemplis Caesarum ac principum: qui medicae studiosi rei fuerunt: quorum omnium loco unum sufficiat laudasse, Fridericum illum Saxoniae electorem, Sapientis cognomen meritum; Academiae Wittembergensis
<gap desc="Greek word"/>
munificentissimum. Is enim a Martino Pollichio Mellerstadio et aliis, artis medicae fontes, morborum causas, et remedia studiose didicit: multa etiam experimenta a Maximiliano I. Imperatore, aulaeque eius medicis, accepit: quae adhibita praesens multis aegris auxilium attulisse perhibentur. Nec vero sine causa tanti tum ipsa medendi ratio, tum eiusdem professores et cultores sunt aestimati. Quemadmodum enim vitam homini DEUS impertit: ita et valetudinis corporisque curam eidem praecepit: et medicum egregie
<pb id="s010"/>
commendavit. Nam et Apostolus honorem corpori habendum esse monet: et gnomarum sacrarum auctor graviter haec scripta reliquit:
<gap desc="Greek words"/>
, hoc est, Affice medicum suis honoribus convenientibus usui ipsius; etenim ipsum creavit DOMINUS. Nam ab ALTISSIMO curatio est: cuius nomine etiam a rege percepturus est gloriam. Scientia medici exaltabit caput ipsius; adeo ut coram magnatibus sit admirationi. DOMINUS creavit e terra pharmaca: quapropter vir prudens non abhorrebit ab illis.
−
<p>
Etsi autem rarior fuit omnibus saeculis medicorum
<gap desc="Greek word"/>
fetus: adeo ut Hieronymus Cardanus affirmasse dicatur: millesimo quoque anno vix unum excellentem ac perfectum medicum exsisteret: et superbiuscule septimum se eorum fecisse: tamen, si aequos nacti fuerimus iudices, rerumque integros aestimatores; deprehendetur profecto, saeculi superioris decursu, ad hodierna usque tempora, floruisse in Germania nostra medicos eiusmodi: in quibus doctrina cum industria, industria cum probitate, probitas cum felicitate certarit: quique
<pb id="s011"/>
DEO freti, nilque, ut vomicae quaedam et carcinomata medica, qui non nisi panchresta sua crepant; et nescio quas panaceas venditant, sua vel scientia vel successu inflati, illi soli omnia ascripserunt: qui est IEHOVA SANANS NOS. Nec tamen diffitemur hos inter ipsos alios aliis eminere clarius; et in commune contulisse quippiam luculentius: prout in caelo diversae sunt magnitudinis et lucis stellae.
−
<l>
<gap desc="Greek words"/>
−
<p>
Talium ergo virorum dotes ac virtutes, et praeclara in suavissimam patriam merita tot curis, laboribus, vigiliisque indigenis et exteris, domesticis iuxta et longinquis probata, exigere quasi a me suo iure visa sunt et postulare: ut in publicum productis nuper THEOLOGIS,
<abbr expan="IURISCONSULTIS">ICTIS
et POLITICIS, praemissisque ante lustrum PHILOSOPHIS, MEDICORUM quoque Germanorum vitas sparsim collectas submitterem; et coniuncte, si cui allubesceret, legendas, quin et imitandas patriae virtutisque amantibus exhiberem. Boni, spero, opto certe, laborem nostrum, in tenui versatum, amice probabunt: et sicubi lapsi sumus, erratis veniam benigne indulgebunt, memores humanissimi illius pronuntiati:
<gap desc="Greek words"/>
, h. e. Viros bonos ne quis ex iis, quae perficere potuerunt; sed ex deliberata animi voluntate aestimet.
<pb id="s012"/>
−
<p>
Vestrae autem
<abbr expan="Magnificentiae">Magnif.ae
et
<abbr expan="Amplitudini">Amplitud.ni
, PRAEFECTE illustr. ducatus Vratislaviensis, CONSULESQUE et SENATORES incliti, commendare vitas istas MEDICORUM GERMANORUM volui debuique, tum aliis, tum istis de causis. Primum urbs ea, ad cuius gubernacula Vos, summi IEHOVAE nutu, sedetis, totius Silesiae, cui ortum ego et nutricationis praemia lubenter debeo, caput est, oculus est, gemma, immo corona est fulgidissima; quae complectitur suo
−
<lg>
<l>Sardonychas, smaragdos, adamantas,
<l>Iaspidas auro.
−
<p>
Quae enim aliis urbibus ac rebus pub. singula ornatum addunt; et commendationem pariunt: ea VRATISLAVIA, singulari DEI beneficio, habet omnia; et habet praeclara atque illustria: Religionem aures Christianarum contionum in templis pure personantem: Senatum augustum saluti pacique publicae et privatae in curiis, in tabulariis, in iudiciis paterne providentem ac prudenter consulentem: Civitatem omnium Ordinum frequentem, bene moratam, florentissimam: Iuventutem in Ephebeis, Gymnasiis, scholisque litteras humaniores cum pietatis et virtutis elementis primis statim ab annis edoctam. Quid
<reg orig="heic">hic
recenseam commerciorum genera? quid opera publica et visenda aedium et basilicarum sacrarum, bibliothecarum, granariorum, nosodochiorum, orphanotrophiorum,
<pb id="s013"/>
armamentariorum, aliorumque aedificiorum? quid aedes civium magnificas, et elegantissimo platearum ordine distributas? quid praeter vivos muros moenia firmissima, turres, aggeres, fossas, et propugnacula? Iusti hoc operis, non epistolae, sit argumentum; et iam a non nemine feliciter pertractatum. Itaque quod de Atheniensium urbe Graeci olim gloriati sunt: idem nos hodie de VRATISLAVIA vere perhibere possumus: esse
<gap desc="Greek words"/>
: et, quod prae illa habet
<gap desc="Greek word"/>
proprium, auro contra non carum, esse verae pietatis omnisque honestatis
<gap desc="Greek word"/>
. Ab huius ergo Rei pub. eiusque Gubernatorum splendore, auctoritatem scripto huic conciliare, ac quasi lumen de lumine alieno, nec tamen alieno, mutuari et accendere volui:
<p>Ut nihilominus vestris luceat cum mihi accenderim.
−
<p>
Praeterea cum omnes artes, quibus haec vita minus carere, quam solis luce potest, eximio Vestro patrocinio prolixe complectamini: et iuventutem a teneris optimis quibusque ac saluberrimis disciplinarum praeceptis morumque studiis imbuendam curetis: viros omni eruditionis genere excellentissimos et iampridem fovistis, et etiamnum fovetis: medicos quoque Vestra Res pub. extulit: quorum in patriae civiumque salutem omnes curae fuerunt defixae: habetque hodie adhuc,
<pb id="s014"/>
quorum virtutem posteritas memoria grata prosequetur. E demortuorum numero vivunt et clarent CRATONES, MOIBANI, MONAVII, SCHOLTZII, alii. In vivis autem et cum fama nominis sui, civiumque valetudinis commodo versantur, diuque, quod
<corr sic="voemus" resp="printer">vovemus
, versabuntur, quos honoris causa nominamus Daniel Bucretius, et Casparus
<corr sic="Dornavius" resp="printer">Conradus
, Viri mea laude nihil indigentes. Id quod, cum medicis carere summis, habeatur male institutae rei pub. signum, et Vestrae Rei pub. emolumento, et praesidibus eius ornamento erit sempiterno.
−
<p>
Admittite ergo, Viri
<abbr expan="Magni">Magn.
et
<abbr expan="Amplissimi">Ampliss.mi
intra moenia, intra musaea Vestra hanc, quam cum debita animi submissione sisto, MEDICORUM GERMANORUM et elegantissimorum cohortem: Asclepiadasque istos, qui a paganis deorum numero ascripti, divinisque honoribus fuissent affecti, commendatos Vobis, gratosque hospites habete: Viros inquam eiusmodi; quorum virtus et polita doctrina gloriae erit honorique perpetuo tum Silesiae quorundam nostrae, tum omnium Germaniae universae: exemplo etiam nostratibus; qui in se ut corporum cultusve, sic virtutum esse
<corr sic="similtudinem" resp="transcriber">similitudinem
, si frugi sunt, volent, velle certe debent. DEUM aeternum Patrem Domini nostri IESU CHRISTI supplex oro: ut Vos, ut Rem pub. Urbemque Vestram, hisce extremis ac turbulentissimis
<pb id="s015"/>
temporibus clementer protegat: ob omni periculo hostilique impetu potenter defendat: Vosque Vestrosque cives, cum Silesia tota florentes quam diutissime, quam felicissime conservet.
−
<p>
Vale et flore patria dulcissima! valete, vivite, et florete patriae Patres cum serenissimo Rege Pio, Felici, Pacifico! Vestra enim salute nostrum omnium salus continetur. Scribebam prid. Kal.
<reg orig="Aprileis">Apriles
, anno a Messia exhibito CIC. IC C. XX.
−
<p>
Vestrae
<abbr expan="Magnificentiae">Magnif.ae
et
<abbr expan="Amplitudinis">Amplitud.nis
observans MELCHIOR ADAMUS.
<pb id="s016"/>
−
<div type="congratulation">
−
<head>
IN VITAS MEDICORUM GERMANORUM a MELCHIORE ADAMO concinnatas IULII GUILIELMI ZINCGREFII I. U. D. PHALEUCI.
</head>
−
<lg>
<l>ERGO omnes tibi, ADAME, demereri
<l>Nostrae Teutoniae ordines cupiscis?
<l>Pridem PANSOPHIAE Schola peracta,
<l>MYSTISque Eloquii sacri expeditis;
<l>CONSULTIS Themidosque publicatis:
<l>Felici MEDICIS manu adlaboras
<l>Iam postliminio dedisse lucem:
<l>Ipsi quam sibi vix dedisse possunt.
<l>Sic omnes tibi, ADAME, demereri
<l>Nostrae Teutoniae ordines caneris:
<l>Ipsorum et Medicus clues Medentum.
−
<div type="congratulation">
<pb id="s017"/>
<head>IN EASDEM IANI GEBHARDI EPIGRAMMA.</head>
−
<lg>
−
<l>
<orig reg="PAEONIA">POEONIA
de gente semel qui censibus Orci
<l>Devotum vigili suscitat arte caput:
<l>Hunc passim recinunt populosa ad compita laudes;
<l>Et vulgi liquidis plausibus aura vehit.
<l>Quemcumque ancipiti tetigit discrimine morbus
<l>Tam docta sperat posse redire manu.
<l>Tales non paucos fecunda Machaonas olim
<l>Teutonidum patrio protulit ora sinu:
<l>Quos tamen infidi caligo profundier aevi,
<l>Conata est fano pellere, Fama, tuo.
<l>Sed nunc Phoebeis instinctibus acer ADAMUS,
<l>It priscis dubios asseruisse locis.
<l>Pergamei, Coique senis gaudete clientes!
<l>Perpete vos felix luce recentat Honos.
<l>At tu, qui Medicos ex Lethes tollis opaco,
<l>SERVATOR Medicum iure superbus ovas!
<pb id="s018"/>
<gap desc="content" resp="sampling"/>
−
<div type="congratulation">
<pb id="s030"/>
<head>IN VITAS GERMANORUM CARMEN GEORGII ARBOGASTI.</head>
−
<lg>
−
<l>
DUM quam Philosophi, quam
<corr sic="Theulogiaeque" resp="transcriber">Theologiaeque
periti,
<l>Vixerunt vitam, quam medicique probi;
<l>Nec non quam quondam civilia iura Professi,
<l>Exacto nobis ordine, ADAME, refers:
<l>Dignus es, ex solido quae funditur aere columna;
<l>Inscriptaque notis talibus aureolis:
<l>PHILOSOPHI, MEDICI, IURIS, VERBIQUE PERITI,
<l>DEBEMUS VITAM POSTHUMAM, ADAME, TIBI.
−
<div type="congratulation">
<pb id="s031"/>
<head>IN EASDEM IACOBI CRUCII EPIGRAMMA.</head>
−
<lg>
<l>VITAM, quae aeterno vernet, profitentur, honore;
<l>Quorum in divinis stat pia cura libris.
<l>Vitam hanc, sed vitii puram, sed pacis alumnam
<l>Tractant, quos gemini foedera iuris habent.
<l>Vitam membrorum mentisque vigore beatam,
<l>Monstrat sanantis turba ministra DEI.
<l>Vitam, cui doctrina comes, cui provida Virtus
<l>Laudant; quos Sophies rarior urit amor.
<l>Quadriga haec quando per te iam vivit, ADAME,
<l>AEterna aeternum te sibi Fama sacrat.
−
<div type="epigraph">
<pb id="s032"/>
<head>Plutarch.</head>
−
<p>
<gap desc="Greek words"/>
−
<div type="epigraph">
<head>Cic. I. 1. de Oratore.</head>
−
<p>
Si nos, id quod maxime debet, nostra patria delectat; cuius rei tanta est vis, ac tanta natura: ut Ithacam illam, in asperrimis saxulis tamquam nidulum affixam. sapientissimus vir immortalitati anteponeret: quo amore tandem inflammati esse debemus in eiusmodi patriam; quae una in omnibus terris domus est virtutis, imperii, dignitatis?
−
<div type="epigraph">
<head>Lucian.</head>
−
<p>
<gap desc="Greek words"/>
−
<body>
−
<div1 id="AdV2H.01" n="1" type="chapter">
<pb id="s033" n="1"/>
−
<head>
VITAE GERMANORUM MEDICORUM. PETRUS RAICHSPALT aliis Achtzspalt.
</head>
−
<p>
QUAMQUAM non semper a vero prorsus abit Servii Tullii regis
<note>Dionys. Halicarnass. lib 4.
pronuntiatum:
<gap desc="Greek words"/>
; aut
<note>Iuvenal. lib. 1.
Satyrici illud in vulgus notum:
−
<lg>
<l>Haud facile emergunt, quorum virtutibus obstat
<l>Res angusta domi -- -- --:
−
<p>
tamen nec hoc bucolicorum apud Graecos carminum celeberrimus auctor falso scriptum reliquit:
−
<lg>
−
<l>
<gap desc="Greek words"/>
−
<l>
<gap desc="Greek words"/>
-- --
−
<p>
Exemplum huius, ut principium id ducat, uti rarum ita praeclarum habemus in Petro Raichspalt/ quem alii Achtzspalt / alii Aichspalt, nominant. Hic enim Treveri ad Mosellam celebri et
<note>Treveris
antiquissima Germaniae urbe quippe mille et trecentis annis ante Romam, ut quidam tradunt, condita: parentibus vix modicis fortunis natus; reapse ostendit; ad bene vivendum multo aptiorem esse paupertatem, quam largas et affluentes divitias. Puer ob indolem egregiam, quae in optimo quoque mature se prodit, litterarum studiis addictus; atque a parentibus aliquantisper, ut poterant, sustentatus; cum sumptibus amplius ferendis non essent, ludum litterarium mutare coactus est. Ad exteros igitur digressus, adolescens litterarum cupidus, ne a dulci Musarum commercio abstraheretur, victum ostiatim canendo quaesivit: donec eos in puerilibus disciplinis fecisset progressus; ut teneros civium liberos iisdem imbuere, et informare ad maiora posset nossetve.
<pb id="s034" n="2"/>
−
<p>
In philosophorum deinde spatia, iuxta et medicorum hortos progressus; tanto cum successu Musis et Apollini litavit: ut medendi artis summis titulis atque insignibus fuerit ornatus. Et quando medicinae finis est non theoria, sed praxis: ipse quoque eam aggressus, morbis feliciter curatis magnum sibi nomen acquisivit. Quamobrem cum in patriam esset reversus; Henricus comes Lucelburgensis, qui postea coniunctis Septemvirorum suffragiis Imperator est
<note>Anno 1308. cal. Novemb.
electus, medicum hunc ut a cura sibi corporis esset, invitavit adscivitque. Hanc ipse provinciam singulari et fide et industria, (quae in medico vel inprimis requiruntur) subiit: principisque sui animum ita sibi devinxit: ut eum in familiaritatem et ad consilia quoque interiora admiserit.
−
<p>
Accidit sub id tempus; anno nempe Christi millesimo, trecentesimo quarto, ut Gerhardus Moguntinus antistes e vita exiret. Hic vacante sede Henricus comes ille ad Clementem V. Pontificem, Pictavis tunc commorantem, misit hunc, ut est in Trithemio, magistrum Petrum, medicum suum experientissimum: ut fratri suo Balduino Archiepiscopalem dignitatem impetraret. Legationem istam fide et dexteritate singulari obiit; ac
<corr sic="petionem" resp="transcriber">petitionem
sui comitis ad Pontificem instanter ursit; verum omnia frustra. Pontifex enim cum alia, tum aetatem candidati causatus, qui adolescens vix dum duodeviginti annorum, ac proinde Archiepiscopatui summo administrando minus idoneus esset: petitionem eam medico legato
<gap desc="Greek word"/>
abnuit.
−
<p>
Dum autem in aula Pontificia isthaec agitantur; Pontifex in morbum incidit gravissimum: adeo ut medici de vita eius paene desperarent. Itaque quorundam suasu et Germanus hic accersitur; utque sua conferat consilia et opem postulatur. Hic remediis salutaribus ita est usus: ut tertio post die Pontifex morbo se liberatum omni gauderet. Pro quo valetudinis restitutae beneficio ut gratum se declararet: de consensu Cardinalium medicum hunc, quamvis serio deprecantem et recusantem, Archiepiscopum Moguntinum creat. Dixit enim Pontifex, uti Bruschius refert, quia tam felix esset corporum curator, maxime convenire; ut et insignis constituatur animarum pastor, curator, et medicus: praesertim cum idem esset ut M. S. habet, vir pius et devotus fide plenus, industria sollers, moribus insignis, divinis in scripturis admodum exercitatus.
−
<p>
Datis igitur ad clerum litteris cum pallio Moguntiam eum remisit Pontifex. Eo ut primum venit, et clerus et universus populus, mandatis Apostolicis oboedientes, cum reverentia susceperunt: et in possessionem Ecclesiae Moguntinae pacifice admiserunt.
<pb id="s035" n="3"/>
−
<p>
Gessit Ecclesiasticam et politicam hanc dignitatem cum laude in annum usque decimum quintum, Christi vero millesimum, trecentesimum, ac vicesimum.
−
<p>
Hoc enim, die Bonifacio sacro, hoc est, quinto Iunii, mortalitatem exuit: estque in Metropolitano Moguntino sepultus, statura et epitaphio tali additis:
−
<lg>
<l>Anno milleno, trecentenoque viceno,
<l>Petrum petra tegit istum, quae Tartara fregit,
<l>De Treveri natus Praesul fuit hic trabeatus,
<l>Redditibus, donis, et clenodiis sibi pronis
<l>Ecclesiam ditat, res auget, crimina vitat.
<l>Hic pius et largus, in consiliis fuit Argus,
<l>Sceptra dat Henrico regni, posthac Ludovico
−
<l>
Fert pius,
<reg orig="extremò">extremo
Ioanni regna Bohemo.
<l>Hic quinos menses annos deca tetra repenses,
−
<l>
Quos vigil hic rexit, quem Christus ad aethera vexit.
−
<p>
Hoc autem epitaphio res eius in Archiepiscopatu gestae utrumque perstringuntur. Principio ipse cum Balduino illo, tunc Trevirensi Archiepiscopo et Electore, effecit: ut Henricus comes Lucelburgicus, cuius antea medicus fuerat, ad Imperii Romani fastigium
<note>Anno 1308.
eveheretur. Deinde Henrico in Italia hostia
−
<note>
Negat hoc Nic. Serarius l. 5. rerum Moguntiacarum. Factum anno 1313.
intoxicata sublato, in Ludovicum Bavarum, una cum Trevirensi Balduino, Ioanne rege Boemiae, et Volmaro Brandeburgico, votum suum contulit: reliquis Fredericum, Austriae ducem; eligentibus. praeterea Ioannem, Henrici illius Augusti filium, cui Wenceslai, Boemiae regis relicta filia, nupserat, peractis Spirae nuptiis, magno procerum ac totius populi consensu, Boemiae regem, ex veteri Archiepiscoporum Moguntinorum iure,
<note>Anno 1310.
Pragae coronavit. Redituro ad suos (ut et hoc addamus) novus rex tum alia, tum auream sellam, nobilissimis gemmis undique distinctam et insignitam donavit: quae inter sacra donaria illius Ecclesiae.
−
<p>
Nic. Ser. l 5. rerum Moguntiacarum, Chronicon Melanchth. l. 5. Pantaleon: alii.
−
<div1 id="AdV2H.02" n="2" type="chapter">
<head>WERNERUS WOLFLINUS.</head>
−
<p>
BASILEENSIS Academia natalem suum celebravit; anno millesimo, quadringentesimo, sexagesimo. Huius primus rector fuit Georgius ab Andlo, Canonicus: primus autem inclitae facultatis Medicae decanus Wernerus Wolflinus
<pb id="s036" n="4"/>
natus Rottenburgi ad Neccarum, Sueviae oppido; quod antequam terrae motu et inundatione aquarum perderetur, Landsfortum vel Landskron dictum volunt. Facta est illa dirutio anno millesimo, ducentesimo, duodecimo.
−
<p>
Wolflinus tum, qua erat prudentia, videns collegium nullum consistere diu aut florere posse; nisi certis legum vinculis contineatur ac firmetur: primas Medici ordinis leges ac statuta conscripsit, et publice promulgavit. Praeterea civibus illius Rei pub. medicinam faciendo singularem fidem, operamque indefessam probavit.
−
<p>
Cum itaque feliciter se darent eius in docendo et medendo principia: statim anno a fundata Academia tertio, in festo S. Lucae, rector eiusdem, collegarum ac superiorum suffragiis, est designatus. Commendabat
<abbr expan="enim">n.
ipsum et in docendo rara felicitas; et in agendo mira dexteritas. Tandem aetate et meritis gravis fatis ibidem concessit, posteris ad nostram usque memoriam, non sine familiae laude, relictis.
−
<p>
Henric. Pantaleon libr. 2. Prosopograph. Crusius in annalibus Sueviae.
−
<div1 id="AdV2H.03" n="3" type="chapter">
<head>ANDREAS RICHILUS.</head>
−
<p>
IN Germania hic honesta, uti historiarum
<reg orig="monimenta">monumenta
perhibent, familia natus, ab adolescentia praeclara ingenii sui edidit documenta. Medicas autem inprimis artes, et quae ad has aditum aperit, Philosophiam amplexus: singularem sibi ex illis doctrinae opinionem comparavit. Itaque cum anno millesimo quadringentesimo, tricesimo primo, Basileae concilium frequens celebraretur
−
<note>
Sub Sigismundo Imp. et Martino V. P
<corr sic=" " resp="transcriber">.
P.
: venit eo et Richilius, tum ut cum viris doctis conferret, tum ut medicinam, sicubi opus, exerceret. Eo in conventu statim, sicut
−
<lg>
<l>Virtutem invitam blande vestigat, et ultro
<l>Ambit honor; -- -- -- --
−
<p>
ita eruditione sua innotuit: ut a Sigismundo Augusto
−
<note>
Qui ea in synodo, abbreviatorem egit litterarum Apostolicarum.
Aeneas Sylvius iussus sit Doctoratus eum insignibus sollemni in panegyri ornare.
−
<p>
Inde a multis expetitus, ut esset, qui valetudinis eorum curam ageret: ab ipso Imperatore Friderico tertio fuit archiater ascitus: idem medicus fuit illius Aeneae, cum P. P. esset creatus, ac Pius 2. dictus: idem huius successoris Pauli secundi, Nam cum eruditione singulari, ut tum tempora erant, pietatis religiosae studium coniunxit. Itaque eum omnes prope
<pb id="s037" n="5"/>
Germaniae superioris principes, velut praesidium quoddam, et numen tutelare vitae salutisque suae coluerunt ac venerati sunt. Fridericus insuper Augustus eidem nobilitatis insignia et privilegia contulit; adeoque viris ornatissimis adiunxit.
−
<p>
Fratres eius quoque equestris ordinis dignitatem sunt consecuti: atque eorum alter, cui nomen Henrico Richilo, Caesaris Friderici, cum Romam coronae ibidem accipiendae causa,
−
<note>
Anno 1452. nisi forte alterum iter Italicum intelligit religionis ergo susceptum 1469.
proficisceretur, palatio fuit praefectus: alter vero Ioannes, Sigismundi Austriaci moribus informandis ac studiis regendis est adhibitus. Ambo fide praestantes, pacis bellique artibus clari, tantum apud principes suos decus sunt consecuti: ut moderatione inter secunda, prudentia inter ancipitia, constantia inter adversa par ipsis haberetur nemo.
−
<p>
Andreas item Richilus praeter ea, quae diximus, ob summam erga principes viros observantiam, et in medicando fidem, opibus magnis fuit auctus: utpote cui pro unius saepe morbi feliciter
<corr sic="dipulso" resp="transcriber">dispulso
periculo, mille aurei et amplius, sostri aut honorarii loco donati sint. Tanto in pretio, illo aevo rudiori fuit nutrix illa rerum humanarum et unica salus Medicina.
−
<p>
Filios reliquit, etsi de obitu certi nihil dum investigavimus, duos Georgium et Matthiam: quorum ille iuris civilis Pontificiique doctor fuit peritissimus: hic vero Imperatoriae primum aulae illatus, ministerio cubiculi principis adhibitus, prima adolescentiae rudimenta, in regia orbis terrarum ut maxima, sic sanctissima, posuit. Postea Vienna Austriae litteris ac medicinae operam dedit: ibique summos in ea honores omnium consensu est adeptus. Inde in Italiam progressus, Academiae sub iurisdictione ducis Galleacii Mariae, rector est creatus: quo nomine Rodolphus Agricola, tunc commodum etiam in Italia commorans, peculiari eum oratione laudavit: e qua et haec descripsimus. Est autem in Italia moris etiamnum hodie: ut peregrini creentur Academiarum rectores, iuvenes famosi nempe et in re lauta.
−
<p>
Rodolph. Agricola in orat panegyrica in rectoratum Matthiae Richili.
−
<div1 id="AdV2H.04" n="4" type="chapter">
<head>THEODORICUS MESCHEDE.</head>
−
<p>
THeodoricus Meschede in Westphalia, Germaniae regione, sive a peregrinando, sive a pullo equino, insigni Saxonum vetusto, denominata, primum huius caeli spiritum hausit.
<pb id="s038" n="6"/>
Iactis in patria primis studiorum fundamentis, cum fratre Godeschalko, Erphordiam Thuringiae metropolin, studiosorum frequentia tunc florentem, augendae eruditionis gratia, se contulit.
−
<p>
Maior natu erat Godeschalkus: is una cum saeculari philosophia Theologiae studium amplexus, eo progressus est; ut, quod illo saeculo magnum erat, Theologiae Doctoris gradu fuerit Erphordiae ornatus; ibidemque professor sacrae scientiae publicus designatus. Quo in officio multis annis magna cum auctoritate vixit: varias etiam quaestiones disputatas, et sermones, et collationes scripsit.
−
<p>
Frater vero Theodoricus Gresmund de Meschede, ut Trithemius nominat, philosophicis et medicis deditus, in utrisque testimonium summum, seu docturae axioma est adeptus. Moguntiam inde profectus, larem ibi fixit; atque ingenii promptitudine, ac varia eruditione omnibus fuit gratissimus.
−
<p>
Filium habuit sibi cognominem, tanta indole, ut vix pubertatem, et decimum quintum aetatis annum egressus, multos aetatis provectae et claros eruditione et facundia superarit. Scripsit idem tum ad illum Trithemium, tum ad alios eius saeculi viros doctos paene infinitas epistolas, de diversis argumentis ornatissimas, variasque orationes, Ciceronianam facundiam redolentes: adeo ut velut alter Adeodatus Augustini quondam, suo ingenio et scribendi argumentandique promptitudine ac sollertia multis fuerit admirationi et stupori.
−
<p>
Parens, ut et patruus, adolescentuli huius floruerunt, sub annum Christi millesimum, quadringentesimum, septuagesimum, et octogesimum, Friderico Augusto rerum potiente.
−
<p>
Pater Theodoricus medicus tractatum, de conservanda sanitate tempore pestis, fertur composuisse: qui an in publicum emissus sit, necne; nusquam reperimus.
−
<p>
Haec de Meschede Trithemius de scriptoribus Ecclesiasticis: et ex eo Pantal. l 2. Prosop. Nic. Ser. l. 1. rerum Moguntiac. c. 40
−
<div1 id="AdV2H.05" n="5" type="chapter">
<head>MARTINUS POLLICHIUS MELLERSTADIUS.</head>
−
<p>
HUIUS praestantissimi viri patria fuit Mellerstadium, oppidum Franconiae. In physicis et medicis tantum brevi profecit; ut Lipsiae artis medicae doctor renuntiatus sit. Ibidem deinde eam artem publice docuit: ortaque, sub annum millesimum quadringentesimum, nonagesimum quintum, disputatione
<pb id="s039" n="7"/>
de morbo Gallico, qui recens illis temporibus contagione ex Africa in Europam propagatus fuerat; essetne
<gap desc="Greek word"/>
an
<gap desc="Greek word"/>
? dissensio inter Pollichium et collegas exstitit, in quibus eminuit Simon Pistorius, natus in celebri familia oppidi Lipsici, unus et ipse ex summis eius aetatis medicis.
−
<p>
Hinc factum, ut Pistorius ad Electorem Brandeburgensem in vicinam Marchiam; Pollichius autem in aulam Friderici, Saxoniae ducis Septemviri, evocaretur; qui fidem et artem eius iam ante expertus erat. Nam cum anno millesimo, quadringentesimo, nonagesimo tertio, peregrinationem religionis ergo, quae tum erat temporum illorum superstitio, in Palaestinam cum avunculo, duce Bavariae suscepisset Fridericus Saxo; comitem sibi Pollichium adiunxit. Hic cum in Insula Rhodo principes, post hausta liberius Cretensia vina, balneas ingressi essent, idque Pollichius rescisset: ipse non vocatus ingreditur, atque e balneis Fridericum sua manu apprehensum educit, Christophoro paucis diebus post febri ardenti exstincto. Huius beneficii recordatione Fridericus toto vitae tempore Pollichium ardentius dilexit, et velut vitae servatorem veneratus est.
−
<p>
Eo tempore cum Elector Fridericus, de erigenda in suo territorio Academia, volente ita
−
<note>
Anno 1495. in comitiis ad urbem Vangionum, decretum factum est, ut quisque Elect. in sua ditione Academiam haberet.
Maximiliano I. Augusto, consilia agitaret: Pollichius inprimis negotium istud cum Staupicio ursit: cumque de loco disquireretur, aliis alium suadentibus; ut Wittemberga, oppidum Saxoniae ad Albim, sedes scholae eligeretur, pervicit. Amplexus id consilium princeps, impetrata a P. P. non sine pretio, bis mille nimirum aureorum Hungaricorum, potestate; Wittembergam DEO et Musis bonis auspiciis consecravit. Introducta est sollemniter Academia anno secundo supra sesquimillesimum, die decima octava Octobris, quae Lucae sacra est in fastis Ecclesiasticis: et qua in perpetuam memoriam hiberni semestris Rector et Decanus creantur.
−
<p>
Primus ita et tunc novae scholae Rector creatus est iste ipse Pollichius Mellerstadius: primus idem in matriculam inscriptus, atque ab hoc deinceps magistri et
−
<note>
Primo illo semestri, sub huius Rectoratu, quadringenti et sedecim inscripti fuere.
discipuli ceteri: primus in ea Academia Theologiae Doctor renuntiatus. Erat enim ea aetate, cum litterae primum in lucem revocarentur, tantus impetus animorum ad studia, tantaque discendi cupiditas; ut exsatiari illa non posset.
−
<p>
Quare viri ingenio praestantes hoc unice agebant; ut in pluribus simul disciplinis excellerent; aliisque exemplum honestae aemulationis relinquerent. Itaque Pollichius
<pb id="s040" n="8"/>
philosophiae, medicinae, et Theologiae (addunt aliqui et Iurisprudentiae) Doctor, primus fuit lector, ut loquebantur, Theologicus in Academia Wittembergensi; primum etiam artium et philosophiae magistrum, Bernhardum Schillerum, in medicinae Doctorem promovit.
−
<p>
A Theologica deinde professione, de voluntate Saxoniae Electoris, ad docendam artem medicam accessit: qua in statione quam maxime eius excelluit industria et fides.
−
<p>
Decessit hic vir, integritatis, gravitatis, prudentiae laude celeberrimus, et eruditionis nomine LUX MUNDI tunc vulgo appellatus, exeunte anno millesimo, quingentesimo, decimo tertio, die vicesima septima Decembris, quadriennio ante, quam Lutherus Papatum oppugnare coepit. De quo Pollichius, cum eum docentem aut publice disputantem audisset: saepe id, quod evenit, ominari, et super mensam dicere
<note>Vide vitam Luth, in Th. Germ.
solitus fertur:
−
<foreign lang="GE">
der Muench wird alle Doctores irre machen/ vnd eine newe lehr
<corr sic="auffbringetz" resp="transcriber">auffbringen
/ vnd die gantze Romische Kirche reformiren. Denn er legt sich auff der Propheten vnd Apostel schrifft/ vnd stehet auff Iesu Christi worte: das kan keiner mit Philosophi/ noch Sophisterey/ Scotisterey/ Albertisterey/ Thomisterey/ vnd dem gantzen Tartaret/ vmbstossen vnd widerfechten/
h. e. Iste monachus in ordinem rediget omnes Doctores, et novam doctrinam, adeoque reformationem Romanae ecclesiae excitabit. Nam ipse solis divinis testimoniis sacrarum litterarum, nititur: quae nulla sophistica Scotistarum, nulla subtilitate Thomistarum, Albertistarum, aut Tartareti revinci ac refelli queunt.
−
<p>
Sicut autem vitam suam, labores, et operas universas Academiae Wittembergensi impendit: ita post mortem facultatum eius pars magna ad eandem rediit. Nam frater Valentinus Pollichius, ut grata Martini memoria retineretur, testamento facto, mille aureos, quorum pars maxima a fratre ei hereditario iure obvenerat, Academiae legavit: de quorum fructibus annuis subsidia ferantur adolescentibus ex Pollichiorum familia, aut aliis, studiorum causa ibi versantibus. Quo pietatis et beneficentiae exemplo plures alii ex eo ordine invitati, non exiguam suorum bonorum partem, atque de his usum fructum, scholasticis certis ea in schola designarunt: itaque tum studia litterarum egregie adiuverunt, tum nomen suum memoriae sempiternae commendarunt.
−
<p>
D. David Chytraeus in Saxonia: tomo 7. programm. Wittemberg. et D. Andreas Schatus in oratione saeculari, alii.
−
<div1 id="AdV2H.06" n="6" type="chapter">
<pb id="s041" n="9"/>
<head>PAULUS RICIUS.</head>
−
<p>
UNUS hic fuit de Iudaeorum genere, natus in Germania; et a parentibus, uti solent, in avita lingua ac ritibus a puero strenue informatus. Sed cum Deus gentem illam totam non abiecerit, et
<note>Rom. 11. v. 25.
obduratio ex parte Israeli evenerit, etiam hic ubi adolevit, mysteriis prophetarum, Spiritus sancti ductu, recte intellectis, Iudaismum reliquit, et ad Christianam conversus fidem, Ecclesiae sacro baptismatis sacramento publice est insertus.
−
<p>
Dedit operam tum aliis disciplinis humanioribus, tum inprimis ei, quae de naturae disserit obscuritate, eamque investigat. Profectus in Italiam doctis ibi viris perplacuit: atque Papiae philosophiam publice, non sine nominis fama, docuit. Itaque Maximiliano I. Augusto commendatus, ab eodem in Medicorum suorum numerum fuit allectus: cui fidem et industriam suam constanter probavit.
−
<p>
Edidit non pauca, quibus et Iudaeorum refractariorum technas detexit, et rem litterariam promovit. Scripsit enim:
−
<p>
De sexcentis et tredecim Mosaicae sanctionis seu pentateuchi dictis librum: cuius prior pars prohibentia; posterior affirmantia praecepta continet: singulis brevi interpretatione subiuncta.
−
<p>
Philosophiam, prophetiam, ac Thalmudisticam pro veritate Christiana tuenda, cum iuniori Hebraeorum synagoga, disputationem mirabili ingenii acumine, in tres divisam tractatus.
−
<p>
Excerpsit ad petitionem iussumve Maximiliani Caesaris farraginem ex Thalmudi codice.
−
<p>
Confecit et Isagogen in
<reg orig="Caballistarum">Cabalistarum
doctrinam, quam commendat Erasmus
<note>lib. 13. epistol.
alicubi, contra Stephani presbyteri, cabalae obtrectatoris epistolam.
−
<p>
Item de novem doctrinarum ordinibus, et totius Peripatetici dogmatis nexu compendium: quo exponuntur verba Galeni ab initio artis parvae, quid doctrina, quid ordo, quae ordinis necessitas et praestantia, quotuplex in doctrina ordo: et orationem resolutivam de triplici ordine doctrinae.
−
<p>
Edidit conclusiones, quibus Aristotelem triplicem doctrinae ordinem exercuisse, et totius eius dogmatis nexum diiudicare poteris.
−
<p>
Praeterea stateram prudentum, et libros quattuor de caelesti agricultura; et quaedam alia, quae in bibliothecis indicantur.
<pb id="s042" n="10"/>
−
<p>
Fuit vir eruditus, candidus, animo Gratiis et amicitiae nato, eaque moderatione, vero philosopho digna; ut patrocinari amico fortiter norit, et a convitiis in adversarium sibi temperarit, magis reputans quid se, quam illo, dignum.
−
<p>
Erasmus de Ricio hoc reliquit elogium, sub finem libri primi epistolarum ad Ricardum Bartolinum: Paulus Ricius sic me proximo colloqui rapuit: ut mira quaedam me sitis habeat, cum homine saepius ac familiarius conferendi sermonem. Praeter Hebraeae linguae peritiam, quantum ille tenet philosophiae! quantum Theologiae! tum quae animi puritas, qui discendi ardor, qui docendi candor, quae disputandi modestia! Mihi sane vir ille primo statim gustu placuit olim Papiae: cum illic philosophiam profiteretur. Nunc propius intuito magis etiam placet. Is demum vere mihi videtur Israelitam agere, suoque cognomini pulchre respondere: cuius omnis voluntas, omnis cura, omne otium ac negotium, in divinis est litteris. Dignus est nimirum animus, cui otium contingat quam maxime honorificum. Hactenus Erasmus.
−
<p>
Cetera habent Pantal. l. 3. Prosopographiae: Erasmus in epistolis: Gesnerus, alii.
−
<div1 id="AdV2H.07" n="7" type="chapter">
<head>HENRICUS STROMERUS.</head>
−
<p>
IN Misnia Aurbachii loco honesto natus Henricus Stromerus, a puero ad litteras bonas est adhibitus.
<corr sic="Trivali" resp="transcriber">Triviali
e ludo Lipsiam profectus, ea in Academia tum Philosophiae tum Medicinae praeclaram navavit operam; ut omnium calculis in ordinem Medicorum fuerit sollemniter relatus.
−
<p>
Postea cum medicinam exercere coepisset; fide et arte ita omnibus satisfecit; ut illustrissimo Saxonum duci Georgio innotuerit, multisque
<corr sic="nominibus" resp="transcriber">hominibus
fuerit gratissimus. Cumque prudentia esset praeditus singulari: Lipsiae in senatum est cooptatus: quo in officio res sibi commissas magna dexteritate expedivit, suaque fidelitate reliquis exemplo fuit.
−
<p>
Erasmus equidem Roterodamus eruditionis et virtutis ergo carum habuit, multaque cum eo epistolis ultro citroque missis communicavit: quae exstant in
<note>Libris 3. et 19. 20.
volumine epistolarum Erasmi edito.
−
<p>
Fatis tandem concessit Lipsiae bene de Re pub. meritus, vir exactissimi iudicii, anno nobis nondum cognito. Coluit amicitiam
<pb id="s043" n="11"/>
cum sui saeculi litteratis principibus Erasmo inprimis, Petro Mosellano, cui nomen fuit vernacule Peter Schade von der Mosel; quem ut non sine causa amavit, ita non sine causa mortem hominis acerbe tulit: et cum aliis compluribus.
−
<p>
Scripsit Stromerus saluberrimas adversus pestilentiam observationes: sunt eiusdem decreta aliquot medica de ebrietate, disputata Lipsiae, anno trigesimo primo, respondente Ioanne Pfeil, medicinae studioso: item de morte hominis, decreta medica, de senectute.
−
<p>
Exstat eiusdem sermo panegyricus, petro Mosellano dictus: item algorithmus linealis, Lipsiae anno millesimo, quingentesimo quinto excussus.
−
<p>
Et haec de Stromero ex Pantal l. 3. Prosopograph. bibliotheca Gesneriana, Schenckiana, aliis.
−
<div1 id="AdV2H.08" n="8" type="chapter">
<head>GUILIELMUS COPUS.</head>
−
<p>
GUILIELMUM COPUM Basilea Augusta Rauracorum protulit, illa ferax ingeniorum et nutrix optimorum. Iactis fundamentis earum litterarum, quibus aetas prima impartiri debet, Lutetiam Parisiorum profectus est: totumque se medicinae studio addixit. In quo favente Minerva ita feliciter progressus est: ut testimonium et
<gap desc="Greek word"/>
Medicorum sollemni Academiarum pompa ei ibidem collatum sit.
−
<p>
Fama itaque in dies de ipso percrebescente; ipsi Christianissimo Regi Francisco L. innotuit, qui liberali stipendio accitum archiatrum cum sibi elegit, et honoribus multis praemiisque ob eruditionem ac virtutem singularem affecit.
−
<p>
Cum ita rem litterariam et medicam inprimis praeclare promovisset, magnasque opes honestissime acquisivisset, Lutetiae diem suum obiit. Doctrinam eius rudi etiam dum illo saeculo testantur conversi in Latinam linguam inter medios bellorum strepitus Galeni commentarii aliquot: felicitatem vero in medendo id ipsum, quod homo peregrinus regis illius valetudini fuerit praepositus.
−
<p>
Transtulit, ut dictum, inter Galeni scripta libros sex de morborum differentia, librum unum de symptomatum
<abbr expan="differentiis">differ.
et causis, libros tres: qui omnes Latinis Galeni operibus variis in locis excussi sunt. Item Pauli Aeginetae praecepta, Hippocratis prognostica.
<pb id="s044" n="12"/>
−
<p>
Unde P. Ramus de viro hoc praestantissimo carmen eiusmodi cuiusdam etiam praestantissimi viri, citat:
<l>Unica nobilium medicorum gloria Copus.
−
<p>
Et addit: Hippocratem, Galenum, Aeginetam, testes industriae suae reliquit.
−
<p>
Paulus autem Iovius hoc eum encomio ornavit: Viget, inquit, apud nos eruditi nominis auctoritate Copus Basiliensis, ab exacta doctrina, felicique artis industria medicus Francisco Galliae regi, magnopere repetita saepe memoria desideratus. Haec ille.
−
<p>
Pantal. l. 3. prosopogr. Zvinger. in theatro, Gesner, in bibliotheca. P. Ram. orat. de Basilea. alii.
−
<div1 id="AdV2H.09" n="9" type="chapter">
<head>ERASMUS STELLA.</head>
−
<p>
ERASMUM STULER vel STELLAM LIBONOTHANUM, alii Cycneum, Lipsicum alii faciunt: quidquid huius sit, Misnensem fuisse extra omnem est controversiam. Inciderunt eius studia in crepusculum litterarum in Germania tunc exorientium. Suum igitur genium et ingenium secutus, ad Philosophiam ac Medicinam animum appulit: cumque studio medico, in quo summos Docturae honores fuit adeptus, historiarum coniunxit cognitionem. Deinde etiam de civium suorum voluntate, consulatum Rei p. Cycneae iniit: ut et valetudinem suorum medendo, et fortunas Remque pub. prudenter consulendo, bonos defendendo, sontes puniendo custodierit conservaritve.
−
<p>
Scripta eius potissimum sunt: Antiquitates Borussiae, ex Frobeniana anno millesimo, quingentesimo, decimo octavo editae. Post obitum eius anno tricesimo prodiit libellus, Gesnero vehementer commendatus, de gemmis, cui adiectus est C. Plinii de gemmis liber ex historia naturali. Sunt eiusdem de populis et rebus priscis orae inter Salam et Albim Germaniae flumina commentarii duo: sed, ut opinio nostra fert, necdum publici iuris facti. Georgius Fabricius hoc in eum distichon lusit:
−
<lg>
<l>Quisque suos laudat: tu laudas, Stella, Borussos:
<l>Nec tua iudicio laus caret atque fide.
<p>Petrus Albinus in Chronic. Misniae tit. 23. et 25.
<pb id="s045" n="13"/>
−
<div1 id="AdV2H.10" n="10" type="chapter">
<head>GEORGIUS WIRTH.</head>
−
<p>
FUIT familia Wirthiorum a multis iam annis retro, cum aliorum in omni doctrinae genere praestantium virorum, tum inprimis Medicorum celebrium sobole ac propage erudita nobilis ac celebrata: in quorum numero facile primas tulit Georgius Wirth, bono communi editus Leobergae, Silesiae oppido haud ignobili, anno a Christo nato, millesimo, quadringentesimo, septuagesimo. Primis studiorum tirociniis in patria factis, deinde ad Academias varias profectus, plurimis optimisque artibus animum suum imbuit.
−
<p>
Lipsiae primum anno millesimo, quingentesimo nono, Philosophiae magister est renuntiatus. Deinde Medicinae, quae naturalis philosophiae quaedam est propago, doctor creatus Bononiae, anno decimo quinto saeculi decimi quinti.
−
<p>
Cum ex Italia per Carniam, quae hodie Carinthia, in patriam cogitaret: praeter spem et votum provinciae illius Medicus designatus, artem ibi feliciter aliquantisper exercuit.
−
<p>
Fama de ipso percrebrescente, munus eidem Archiatri splendissimum est demandatum in aula Ludovici,
<corr sic="Bojemiae" resp="transcriber">Boemiae
et Pannoniae regis: qui non ita
<note>Anno 1526. die 29. Augusti aetat. 20.
multo post infeliciter dimicans cum Solymanno Turcarum tyranno, et Christiani nominis hoste infensissimo, intra Albam Graecam, quae veteribus Taururum putatur, et Mogatum, transiturus in fuga vadum, miserabiliter periit, destitutus et prudentium virorum consiliis et fortium bellatorum copiis; quin etiam, ut a quibusdam proditum est, circumventus fraude et insidiis suorum; de quo plura hoc loco dicere non est necesse.
−
<p>
Ab eo autem rege et heroe optimo Wirthius sacerdotio donatus et Budissinae Lusatiorum decanus, singularis meriti ergo, fuit creatus. Naturae concessit feliciter Gorlicii sanguinis fluxu suffocatus, ut Ioannes Langius medicus, eius consobrinus
<note>lib. 1. epist. 40.
scribit: anno Christi vicesimo quarto supra millesimum quingentesimum die nono Martii, aetatis quinquagesimo quarto, relictis otii sui litterarii symbolis, in omne aevum perduraturis. Ioannes Rivius sequenti elogio eundem descripsit:
−
<lg>
<l>Magnus ut ingenio, sic clarus honore Magistri
<l>Egregii primum iura locumque capit,
<l>Hic ubi Musarum sedem Philyraeus Elister
<l>Alluit, et rapidus Lipsidos arva premit.
<pb id="s046" n="14"/>
<l>Post hinc digrediens, Italasque profectus ad oras,
<l>Per medicas artes sedulus ire parat.
−
<l>
<note>Felsina, quae hodie Bononia.
Felsina Doctoris merita ornatumque corona
<l>Ad patrios iussit laeta redire lares.
<l>Hoc titulo fulgens agitare inglorius artem
<l>Noluit, ingenii conscius ipse sibi.
−
<l>
Tum regi iuveni
<corr sic="Ludoico" resp="transcriber">Ludovico
sceptra Boemo
<l>Qui tenuit, praesto est, Pannoniaeque simul.
<l>Ergo salutiferae medicamina porrigit artis:
<l>Et reliquis fausta praestitit ille manis.
−
<p>
Fratrem habuit Petrum, Philosophiae et Theologiae doctorem, canonicum Vratislaviensem, beatae Virginis collegam in Academia Lipsica: in qua ipse et Decani artium, et rectoris Unversitatis munere ac dignitate perfunctus est, summa cum laude et commendatione omnium. Romae postea mortuus, et in Campo sancto est sepultus: cuius posthuma adhuc exstat memoria in commentariolo Psalmorum et Hymnorum sacrorum, annis superioribus edito ac publicato. Ex eadem familia prodiit Georgius Wirth Secundus, Caroli V. Augusti et Philippi filii, Hispaniarum regis, medicus: et Michael Wirth qui per omnes honorum Academicorum gradus, ad summum fastigium dignitatis excellentis in philosophia et Iurisprudentia conscendit: nec solum Decanus, sed Rector quoque inclitae Academiae Lipsicae legitimis suffragiis creatus: Ius in ea civile professus magna auditorum frequentia et utilitate primo quidem institutionum Imperialium, ac deinde Codicis Iustineanei Antecessor ordinarius: post etiam a Saxoniae Electore Augusto, in iudicio supremae curiae Septemviralis advocatus et senator; ac demum eiusdem principis voluntate et auctoritate, aulae Saxoniae Coburgicae cancellarius ordinatus.
−
<p>
Suggesserunt haec nobis Nicolaus Reusnerus IC. Wirthiorum cognatus, praefatione ad Georg. Wirth. Secundum, et elogia doctorum virorum.
.